Zmiana kursu EURO I

Nowa waluta jaką jest euro (funkcjonuje pod tą nazwą dopiero dwa lata) jest wyzwaniem, które może wzmocnić europejski, a także światowy system bankowy i gospodarczy, lub doprowadzić do jego zmierzchu. O tym jaki będzie faktyczny jego wpływ na sytuację gospodarczą i ekonomiczną i czy spełni swoje zadanie przekonamy się dopiero za kilka lat. Tymczasem prześledźmy historię euro.
Z inicjatywy Komisji Europejskiej, a także na podstawie deklaracji szefów państw i rządów (Haga 1969 r.) powstał tzw. Plan Wernera (08.10.1970 r.) . Przewidywał on powstanie w trzech etapach w ciągu dziesięciu lat Unii Gospodarczej i Walutowej. Plan ten jednak nie powiódł się. Wśród powodów takiego obrotu spraw wymienia się załamanie się sytemu stałych kursów Bretton Woodsa, kryzysy naftowe, recesje, ale głównego źródła dopatrywać się należy w zasadniczej koncepcji sprzeczności między Niemcami, Holandią (najpierw gospodarcza konwergencja, następnie jednolita waluta), Francją, Belgią i Komisją Wspólnoty Europejskiej (najpierw jednolita waluta jako siła napędowa zbieżnego rozwoju gospodarczego).
Również uzgodnione w 1972 roku między bankami centralnymi europejskie porozumienie walutowe tzw. „wąż walutowy” nie powiodło się z powodu niezgodności tych różnych koncepcji.
Mimo to w 1979 roku doszło do utworzenia Europejskiego Systemu Walutowego (ESW).
Na ESW złożyły się 3 elementy: ECU (Europejska Jednostka Walutowa), mechanizm wymiany i interwencji w sferze kursów walutowych, a także rozmaite mechanizmy kredytowe.
ECU (European Curency Unit) nie występowało w postaci banknotów. Stopniowo jednak wzrastała jego rola w transakcjach. W 1986 roku ECU było trzecią walutą (po dolarze amerykańskim i niemieckiej marce), w której emitowano obligacje międzynarodowe. Wartość ECU była znacznie stabilniejsza i mniej podatna na wahania niż kurs dowolnej waluty składowej.

Wszystkie waluty narodowe znajdowały się w koszyku walutowym.
Udziały poszczególnych państw członkowskich ustalane były na podstawie: udziału w produkcie krajowym brutto Wspólnoty, udziały w obrotach handlowych wewnątrz Wspólnoty, udział w handlu europejskim (obroty z krajami OECD). Ze względu na udział marki w koszyku (30,1 proc.) Europejski System Walutowy przekształcił się w prawdziwą strefę marki, w której dyscyplina finansowa gwarantowana była przez Bundesbank.
Stopniowo do ESW przystąpiły wszystkie waluty (z wyjątkiem greckiej drachmy), ale po kryzysie na rynkach finansowych i niepokojach związanych z ratyfikacją traktatu z Mastricht, z systemu wycofano funta brytyjskiego i – czasowo – włoskiego lira. Po poszerzeniu Unii do systemu dołączyły również marka fińska i szyling austriacki. ESW wkroczył w najpoważniejszy w swej historii kryzys. Dopiero w wieloletniej fazie stabilizacji ministrowie finansów i prezesi banków emisyjnych krajów skupionych w ESW rozszerzyli w sierpniu 1993 r. Margines wahań kursów do +/- 15%.
Od 1 lipca 1990 przystąpiono do wzmocnienia współpracy państw członkowskich w ramach polityki gospodarczej i walutowej (nadzór sprawował Komitet Walutowy). !listopada 1993 roku zamrożono stosunek walut narodowych do ECU (przeliczeniowej Europejskiej Jednostki Monetarnej).

Wraz z podpisaniem Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty Europejskiej, kwestia współpracy walutowej była istotnym elementem rozwijającej się integracji. Jednakże dopiero traktat o Unii Europejskiej (wszedł w życie 1 listopada 1993 roku) przyniósł ważny impuls do stworzenia unii walutowej. Jednym z głównych celów UE stało się osiąganie trwałego zrównoważonego postępu gospodarczo – społecznego, w szczególności poprzez (...) ustanowienie unii gospodarczo – walutowej. Tworzenie unii walutowej zostało podzielone na trzy etapy:

I ETAP (1 lipca 1990 – 31 grudnia 1993) W tym okresie państwa członkowskie realizowały tworzenie wspólnego obszaru finansowego, zliberalizowały rynek usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz obrót papierami wartościowymi.

II ETAP (1 stycznia 1994 – 31 grudnia 1998) W tym okresie banki centralne musiały uzyskać całkowitą niezależność od rządów państw członkowskich. Wprowadzono więc zaciągania pożyczek przez rządy w bankach centralnych. Oznacza to zniesienie uprzywilejowanego dostępu sektora publicznego do instytucji finansowych. W 1995 roku potwierdzono chęć rozpoczęcia realizacji trzeciego etapu w 1999 roku. 1 czerwca 1998 roku powołano do życia Europejski Bank Centralny (European Central Bank).
W drugim etapie dokonano oceny spełnienia kryteriów kwalifikujących kraje członkowskie do unii walutowej. Szczyt Rady Europejskiej w Cardiff (15-16 czerwca 1998) przyniósł potwierdzenie, że 1 stycznia 1999 roku do strefy euro wejdą: Austria, Belgia, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy.

III ETAP (rozpoczął się 1 stycznia 1999) Wraz z rozpoczęciem tego etapu nastąpiło usztywnienie kursów centralnych walut państw zakwalifikowanych do unii walutowej.

1 euro = 1,95583 DEM (Niemcy)
1 euro = 13,7603 ATS (Austria)
1 euro = 6,55957 FRF (Francja)
1 euro = 5,94573 FIM (Finlandia)
1 euro = 2,20371 NLG (Holandia)
1 euro = 40,3399 BEF (Belgia)
1 euro = 4,3399 LUF (Luksemburg)
1 euro = 166,386 ESP (Hiszpania)
1 euro = 200,482 PTE (Portugalia)
1 euro = 0,787564 IEP (Irlandia)
1 euro = 1936,27 ITL (Włochy)

Miejsce Europejskiej Jednostki Walutowej (ecu), waluty koszykowej zajęła pełnoprawna samodzielna jednostka walutowa euro. Jej wprowadzenie odbywa się stopniowo.
1 stycznia 1999 roku ecu zostało wymienione na euro w stosunku 1:1. Jedenaście państw będzie stosować euro w rozliczeniach bezgotówkowych. Po okresie przejściowym banknoty euro pojawią się w obiegu.
Jednak czy euro się sprawdzi jako konkurencja dolara ? Trudno prognozować na podstawie dwuletniego doświadczenia, ale warto prześledzić zmiany kursu euro w roku 1999 i 2000.