Kryteria przystąpienia do EMU

Polityka monetarna w ramach EMU jest ustalana i prowadzo­na przez niezależną instytucję zwaną Europejskim Systemem Banków Cen­tralnych (ang.: European System of Central Banks - ESCB). Wymagania stawiane krajom wchodzącym do EMU są wypadkową ogólnych warun­ków gospodarczych w pań­stwach członkowskich Unii Europejskiej i re­gulacji prawnych tworzonych przez narodowe banki centralne tych państw, które są zbieżne ze Statutem ESCB. Realizacją polityki finanso­wej EMU zajmuje się Europejski Bank Centralny.
Warunkiem przyjęcia do EMU każdego ubiegającego się o to kandydata jest osiągnięcie przez niego wymaganego poziomu pięciu podstawowych wskaźników finansowych, określanych mianem kryteriów przystąpienia.
Oto one:
Inflacja nie może przekroczyć poziomu 1,5% ponad wskaźnik inflacji notowany u trzech członków EMU, u których jest ona najniższa.
Stały kurs waluty narodowej kraju-kandydata przez co naj­mniej 2 lata przed przystąpieniem do EMU (nie może być dewaluacji danej waluty w stosunku do którejkolwiek wa­luty innego członka EMU).
Długoterminowe stopy procentowe obligacji skarbowych nie mogą przekroczyć poziomu 2% ponad średnie stopy procentowe w trzech krajach EMU, które mają najniższy wskaźnik inflacji. Analizuje się okres 1 roku przed przystą­pieniem do EMU .
Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% Produktu Krajowego Brutto. Odstępstwo od tej zasady jest dopu­szczalne wówczas, gdy przekroczenie podanego poziomu jest wyjątkowe i ma charakter przej­ściowy, a poziom defi­cytu nie odbiega daleko od obowiązującej warto­ści.
Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Dopu­szcza się po­ziom wyższy pod warunkiem, że jest on stale obniżany i zbliża się do poziomu obowiązującego w zado­walającym tempie.

Postanowienia Traktatu z Maastricht dopuszczają dużą elastyczność w ocenie wyników finansowych tych krajów, które nie spełniają wszystkich pięciu kryteriów w pełni. Jeżeli obser­wuje się stałą poprawę stanu gospo­darki i zbliżanie się do założonego poziomu wskaźników, może to być wystarczające do przyjęcia danego kraju do EMU .
Oczywiście możliwość przystąpienia do EMU mają na razie jedynie członkowie Unii Europejskiej. W przyszłości nie wy­klucza się możliwości przyjęcia do EMU także innych krajów. Kraj, który został raz przyjęty do EMU nie może być z niej wy­łączony nawet wówczas, gdy nie spełnia podanych kryteriów. Przewidziane są mechanizmy zapobiegające znacz­nemu po­gorszeniu się sytuacji gospodarczej poszczególnych członków EMU. Kraj, który przekracza dopuszczalny poziom deficytu budżetowego i nie podejmuje działań w celu jego zmniejszenia, jest zobowiązany do odprowadzenia 0,5% PKB jako nieoprocentowanego depozytu do Euro­pejskiego Banku Centralne­go. Jeżeli deficyt nie zostanie zmniejszony w ciągu kolejnych 2 lat, wówczas depozyt jest traktowany jako kara, nie wraca do kraju, który go złożył, lecz jest przekazywany innym krajom. Poniższa tabela ilustruje poziom wskaźników ocenianych przed przyję­ciem do EMU, jaki osiągnęły poszczególne kraje Unii Europejskiej.