Pod koniec pierwszego kwartału 2000 roku kurs euro ciągle spada, a inwestorzy obawiają się, że droższy pieniądz załatwi poprawę koniunktury w Eurolandzie.
25.04.2000 r. euro pobiło swoisty rekord słabości wobec dolara. Płacono za nie już tylko 92,7 amerykańskiego centa, o 26 mniej niż 1 stycznia 1999 roku. Staje się coraz bardziej jasne, że słabość euro nie jest wyłącznie skutkiem różnicy w tempie rozwoju Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, ale także efektem braku jedności politycznej w UE i odwlekania reform strukturalnych. Restrykcyjna polityka EBC ma ograniczoną skuteczność, przede wszystkim dlatego, że nie tylko on ma wpływ na zewnętrzną siłę euro. Jeszcze większe znaczenie mają wstrząsy polityczne w krajach Eurolandu. W powołaniu euro chodziło o trwałe zjednoczenie Europy.
Fakt, że gospodarka europejska rozwija się w roku 2000 bardzo szybko, w tempie ok. 3,5 działa na korzyść euro.
W dniu 23.09.2000 roku banki centralne świata musiały interweniować w obronie euro.
We wspólnym oświadczeniu poinformowały, że utrzymująca się słabość euro może zaszkodzić światowej gospodarce i dlatego zdecydowały się interweniować. Bezpośrednio po tym euro kosztował już 90 centów..
Wygląda na to, że euro w końcu odetchnie.
W trakcie sesji z 29.12.2000 na nowojorskim rynku walutowym, wspólna waluta osiągnęła najwyższy od 5 – miesięcy poziom w stosunku do dolara i najwyższy od 10 – miesięcy poziom wobec jena. W 2000 r. wspólna waluta straciła na wartości wobec dolara 6.4%, natomiast od notowanego 26.XI. najniższego w historii poziomu kurs EUR/USD wzrósł około 13%. Do wzrostu relacji EUR/USD w ostatnim czasie istotnie przyczyniły się publikowane dane świadczące o wyraźnym spowolnieniu w gospodarce amerykańskiej oraz dobre perspektywy dla gospodarek krajów 11 – stki.
Korzystnym impulsem dla euro były opublikowane wskaźniki: w listopadzie stopa bezrobocia w drugiej co do wielkości gospodarce – francuskiej – obniżyła się do najniższego od marca 1991 r. poziomu 9,2%, a podaż pieniądza (M3) liczona rok do roku wzrosła w tym okresie o 4,9% wobec przewidywanych przez ekspertów 5,2%. Tym samym podaż pieniądza w strefie euro zbliżyła się do określonego przez EBC poziomu 4,5 %. To dopiero początek zmagań euro na rynku walutowym. Wspólna waluta europejska cały czas walczy o umocnienie swojej pozycji. Na początku musi ugruntować miejsce na rynku walut, potem może miało szansę konkurować z dolarem (na co liczy cała Europa).
poniedziałek, 8 marca 2010
Zmiana kursu EURO II
Od początku roku do końca kwietnia euro straciło wobec dolara ponad 10% wartości. W pierwszych notowaniach za euro płacono 1,18 USD, w końcu kwietnia jego spadł nawet do 1,0547 USD. Prezes EBC Wim Duisenberg tłumaczył, że takie notowania to powrót do kursu ecu (wymienionego po kursie 1:1 na euro 1 stycznia) z 1998 roku. Jednak od początku lat 90. Wartość ecu tylko w 1997 r. spadła poniżej 1,2 USD. W 1993 r. jego kurs zbliżał się nawet do 1,7 USD.
Władze EBC i Komisja Europejska twierdziły, że słabość wspólnej waluty to wynik przejściowej koniunktury, a nie stałych czynników strukturalnych. Wyjątkowo wolny wzrost gospodarczy Eurolandu (KE szacuje, że wyniesie 2,2 proc. w br.) wobec szybkiego rozwoju w USA ogranicza zapotrzebowanie na euro wśród w inwestorów. Dodatkowo zniechęcają ich najniższe nominalne w historii (2,5 proc.) stopy procentowe Eurolandu.
Zdaniem komisji euro jest „skazane” na umocnienie wobec dolara, ponieważ Euroland ma dobre parametry makroekonomiczne.
Rosną jednak szanse na przyjęcie wspólnej polityki fiskalnej i gospodarczej przez wszystkie kraje europejskie. Z punktu widzenia politycznego i technicznego operacja zawiązania unii walutowej okazała się sukcesem. Najlepszym dowodem wiarygodności euro mimo spadku notowań jest zapowiedź brytyjskiego rządu przeprowadzenia w 2001 roku referendum o przystąpieniu do EMU.
Mimo, że notowania nie są najważniejsze, zaufanie do euro w Polsce nie jest równe zaufaniu, jakim cieszy się dolar m.in. dlatego, że euro ma na razie charakter wirtualny. Jeszcze przez 22 miesiące mieszkańcy Eurolandu nie ujrzą banknotów i monet nowego pieniądza i będą liczyć w starych, narodowych jednostkach. Inną słabością euro jest „młody wiek” tej waluty.
Zaufaniu do euro nie sprzyja także jego słabnący kurs w stosunku do dolara. Główną przyczynę słabości euro przypisuje się wielkim zagranicznym kapitałom inwestycyjnym, które są angażowane w USA, gdyż tam stworzono najlepsze warunki wzrostu gospodarczego.
Pierwszy rok istnienia euro na pewno nie rozwiał wszystkich wątpliwości związanych z nową walutą. Wciąż niewiadomą pozostaje, w jakim stopniu pewny może być wspólny pieniądz krajów, które nie mają jednego rządu i jednego znaczącego budżetu.
Mimo to korzyści istnienia europejskiego pieniądza spowodują, że to raczej kraje „15” dostosują się do wymogów euro niż doprowadzą do upadku wspólnego pieniądza.
Rok 2000 nie okazał się także łaskawy dla euro. Wahania kursu europejskiej waluty zobrazujemy dokładniej na przykładzie początkowych i końcowych miesięcznych wartości (uwzględniając stosunek do dolara).
Władze EBC i Komisja Europejska twierdziły, że słabość wspólnej waluty to wynik przejściowej koniunktury, a nie stałych czynników strukturalnych. Wyjątkowo wolny wzrost gospodarczy Eurolandu (KE szacuje, że wyniesie 2,2 proc. w br.) wobec szybkiego rozwoju w USA ogranicza zapotrzebowanie na euro wśród w inwestorów. Dodatkowo zniechęcają ich najniższe nominalne w historii (2,5 proc.) stopy procentowe Eurolandu.
Zdaniem komisji euro jest „skazane” na umocnienie wobec dolara, ponieważ Euroland ma dobre parametry makroekonomiczne.
Rosną jednak szanse na przyjęcie wspólnej polityki fiskalnej i gospodarczej przez wszystkie kraje europejskie. Z punktu widzenia politycznego i technicznego operacja zawiązania unii walutowej okazała się sukcesem. Najlepszym dowodem wiarygodności euro mimo spadku notowań jest zapowiedź brytyjskiego rządu przeprowadzenia w 2001 roku referendum o przystąpieniu do EMU.
Mimo, że notowania nie są najważniejsze, zaufanie do euro w Polsce nie jest równe zaufaniu, jakim cieszy się dolar m.in. dlatego, że euro ma na razie charakter wirtualny. Jeszcze przez 22 miesiące mieszkańcy Eurolandu nie ujrzą banknotów i monet nowego pieniądza i będą liczyć w starych, narodowych jednostkach. Inną słabością euro jest „młody wiek” tej waluty.
Zaufaniu do euro nie sprzyja także jego słabnący kurs w stosunku do dolara. Główną przyczynę słabości euro przypisuje się wielkim zagranicznym kapitałom inwestycyjnym, które są angażowane w USA, gdyż tam stworzono najlepsze warunki wzrostu gospodarczego.
Pierwszy rok istnienia euro na pewno nie rozwiał wszystkich wątpliwości związanych z nową walutą. Wciąż niewiadomą pozostaje, w jakim stopniu pewny może być wspólny pieniądz krajów, które nie mają jednego rządu i jednego znaczącego budżetu.
Mimo to korzyści istnienia europejskiego pieniądza spowodują, że to raczej kraje „15” dostosują się do wymogów euro niż doprowadzą do upadku wspólnego pieniądza.
Rok 2000 nie okazał się także łaskawy dla euro. Wahania kursu europejskiej waluty zobrazujemy dokładniej na przykładzie początkowych i końcowych miesięcznych wartości (uwzględniając stosunek do dolara).
Zmiana kursu EURO I
Nowa waluta jaką jest euro (funkcjonuje pod tą nazwą dopiero dwa lata) jest wyzwaniem, które może wzmocnić europejski, a także światowy system bankowy i gospodarczy, lub doprowadzić do jego zmierzchu. O tym jaki będzie faktyczny jego wpływ na sytuację gospodarczą i ekonomiczną i czy spełni swoje zadanie przekonamy się dopiero za kilka lat. Tymczasem prześledźmy historię euro.
Z inicjatywy Komisji Europejskiej, a także na podstawie deklaracji szefów państw i rządów (Haga 1969 r.) powstał tzw. Plan Wernera (08.10.1970 r.) . Przewidywał on powstanie w trzech etapach w ciągu dziesięciu lat Unii Gospodarczej i Walutowej. Plan ten jednak nie powiódł się. Wśród powodów takiego obrotu spraw wymienia się załamanie się sytemu stałych kursów Bretton Woodsa, kryzysy naftowe, recesje, ale głównego źródła dopatrywać się należy w zasadniczej koncepcji sprzeczności między Niemcami, Holandią (najpierw gospodarcza konwergencja, następnie jednolita waluta), Francją, Belgią i Komisją Wspólnoty Europejskiej (najpierw jednolita waluta jako siła napędowa zbieżnego rozwoju gospodarczego).
Również uzgodnione w 1972 roku między bankami centralnymi europejskie porozumienie walutowe tzw. „wąż walutowy” nie powiodło się z powodu niezgodności tych różnych koncepcji.
Mimo to w 1979 roku doszło do utworzenia Europejskiego Systemu Walutowego (ESW).
Na ESW złożyły się 3 elementy: ECU (Europejska Jednostka Walutowa), mechanizm wymiany i interwencji w sferze kursów walutowych, a także rozmaite mechanizmy kredytowe.
ECU (European Curency Unit) nie występowało w postaci banknotów. Stopniowo jednak wzrastała jego rola w transakcjach. W 1986 roku ECU było trzecią walutą (po dolarze amerykańskim i niemieckiej marce), w której emitowano obligacje międzynarodowe. Wartość ECU była znacznie stabilniejsza i mniej podatna na wahania niż kurs dowolnej waluty składowej.
Wszystkie waluty narodowe znajdowały się w koszyku walutowym.
Udziały poszczególnych państw członkowskich ustalane były na podstawie: udziału w produkcie krajowym brutto Wspólnoty, udziały w obrotach handlowych wewnątrz Wspólnoty, udział w handlu europejskim (obroty z krajami OECD). Ze względu na udział marki w koszyku (30,1 proc.) Europejski System Walutowy przekształcił się w prawdziwą strefę marki, w której dyscyplina finansowa gwarantowana była przez Bundesbank.
Stopniowo do ESW przystąpiły wszystkie waluty (z wyjątkiem greckiej drachmy), ale po kryzysie na rynkach finansowych i niepokojach związanych z ratyfikacją traktatu z Mastricht, z systemu wycofano funta brytyjskiego i – czasowo – włoskiego lira. Po poszerzeniu Unii do systemu dołączyły również marka fińska i szyling austriacki. ESW wkroczył w najpoważniejszy w swej historii kryzys. Dopiero w wieloletniej fazie stabilizacji ministrowie finansów i prezesi banków emisyjnych krajów skupionych w ESW rozszerzyli w sierpniu 1993 r. Margines wahań kursów do +/- 15%.
Od 1 lipca 1990 przystąpiono do wzmocnienia współpracy państw członkowskich w ramach polityki gospodarczej i walutowej (nadzór sprawował Komitet Walutowy). !listopada 1993 roku zamrożono stosunek walut narodowych do ECU (przeliczeniowej Europejskiej Jednostki Monetarnej).
Wraz z podpisaniem Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty Europejskiej, kwestia współpracy walutowej była istotnym elementem rozwijającej się integracji. Jednakże dopiero traktat o Unii Europejskiej (wszedł w życie 1 listopada 1993 roku) przyniósł ważny impuls do stworzenia unii walutowej. Jednym z głównych celów UE stało się osiąganie trwałego zrównoważonego postępu gospodarczo – społecznego, w szczególności poprzez (...) ustanowienie unii gospodarczo – walutowej. Tworzenie unii walutowej zostało podzielone na trzy etapy:
I ETAP (1 lipca 1990 – 31 grudnia 1993) W tym okresie państwa członkowskie realizowały tworzenie wspólnego obszaru finansowego, zliberalizowały rynek usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz obrót papierami wartościowymi.
II ETAP (1 stycznia 1994 – 31 grudnia 1998) W tym okresie banki centralne musiały uzyskać całkowitą niezależność od rządów państw członkowskich. Wprowadzono więc zaciągania pożyczek przez rządy w bankach centralnych. Oznacza to zniesienie uprzywilejowanego dostępu sektora publicznego do instytucji finansowych. W 1995 roku potwierdzono chęć rozpoczęcia realizacji trzeciego etapu w 1999 roku. 1 czerwca 1998 roku powołano do życia Europejski Bank Centralny (European Central Bank).
W drugim etapie dokonano oceny spełnienia kryteriów kwalifikujących kraje członkowskie do unii walutowej. Szczyt Rady Europejskiej w Cardiff (15-16 czerwca 1998) przyniósł potwierdzenie, że 1 stycznia 1999 roku do strefy euro wejdą: Austria, Belgia, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy.
III ETAP (rozpoczął się 1 stycznia 1999) Wraz z rozpoczęciem tego etapu nastąpiło usztywnienie kursów centralnych walut państw zakwalifikowanych do unii walutowej.
1 euro = 1,95583 DEM (Niemcy)
1 euro = 13,7603 ATS (Austria)
1 euro = 6,55957 FRF (Francja)
1 euro = 5,94573 FIM (Finlandia)
1 euro = 2,20371 NLG (Holandia)
1 euro = 40,3399 BEF (Belgia)
1 euro = 4,3399 LUF (Luksemburg)
1 euro = 166,386 ESP (Hiszpania)
1 euro = 200,482 PTE (Portugalia)
1 euro = 0,787564 IEP (Irlandia)
1 euro = 1936,27 ITL (Włochy)
Miejsce Europejskiej Jednostki Walutowej (ecu), waluty koszykowej zajęła pełnoprawna samodzielna jednostka walutowa euro. Jej wprowadzenie odbywa się stopniowo.
1 stycznia 1999 roku ecu zostało wymienione na euro w stosunku 1:1. Jedenaście państw będzie stosować euro w rozliczeniach bezgotówkowych. Po okresie przejściowym banknoty euro pojawią się w obiegu.
Jednak czy euro się sprawdzi jako konkurencja dolara ? Trudno prognozować na podstawie dwuletniego doświadczenia, ale warto prześledzić zmiany kursu euro w roku 1999 i 2000.
Z inicjatywy Komisji Europejskiej, a także na podstawie deklaracji szefów państw i rządów (Haga 1969 r.) powstał tzw. Plan Wernera (08.10.1970 r.) . Przewidywał on powstanie w trzech etapach w ciągu dziesięciu lat Unii Gospodarczej i Walutowej. Plan ten jednak nie powiódł się. Wśród powodów takiego obrotu spraw wymienia się załamanie się sytemu stałych kursów Bretton Woodsa, kryzysy naftowe, recesje, ale głównego źródła dopatrywać się należy w zasadniczej koncepcji sprzeczności między Niemcami, Holandią (najpierw gospodarcza konwergencja, następnie jednolita waluta), Francją, Belgią i Komisją Wspólnoty Europejskiej (najpierw jednolita waluta jako siła napędowa zbieżnego rozwoju gospodarczego).
Również uzgodnione w 1972 roku między bankami centralnymi europejskie porozumienie walutowe tzw. „wąż walutowy” nie powiodło się z powodu niezgodności tych różnych koncepcji.
Mimo to w 1979 roku doszło do utworzenia Europejskiego Systemu Walutowego (ESW).
Na ESW złożyły się 3 elementy: ECU (Europejska Jednostka Walutowa), mechanizm wymiany i interwencji w sferze kursów walutowych, a także rozmaite mechanizmy kredytowe.
ECU (European Curency Unit) nie występowało w postaci banknotów. Stopniowo jednak wzrastała jego rola w transakcjach. W 1986 roku ECU było trzecią walutą (po dolarze amerykańskim i niemieckiej marce), w której emitowano obligacje międzynarodowe. Wartość ECU była znacznie stabilniejsza i mniej podatna na wahania niż kurs dowolnej waluty składowej.
Wszystkie waluty narodowe znajdowały się w koszyku walutowym.
Udziały poszczególnych państw członkowskich ustalane były na podstawie: udziału w produkcie krajowym brutto Wspólnoty, udziały w obrotach handlowych wewnątrz Wspólnoty, udział w handlu europejskim (obroty z krajami OECD). Ze względu na udział marki w koszyku (30,1 proc.) Europejski System Walutowy przekształcił się w prawdziwą strefę marki, w której dyscyplina finansowa gwarantowana była przez Bundesbank.
Stopniowo do ESW przystąpiły wszystkie waluty (z wyjątkiem greckiej drachmy), ale po kryzysie na rynkach finansowych i niepokojach związanych z ratyfikacją traktatu z Mastricht, z systemu wycofano funta brytyjskiego i – czasowo – włoskiego lira. Po poszerzeniu Unii do systemu dołączyły również marka fińska i szyling austriacki. ESW wkroczył w najpoważniejszy w swej historii kryzys. Dopiero w wieloletniej fazie stabilizacji ministrowie finansów i prezesi banków emisyjnych krajów skupionych w ESW rozszerzyli w sierpniu 1993 r. Margines wahań kursów do +/- 15%.
Od 1 lipca 1990 przystąpiono do wzmocnienia współpracy państw członkowskich w ramach polityki gospodarczej i walutowej (nadzór sprawował Komitet Walutowy). !listopada 1993 roku zamrożono stosunek walut narodowych do ECU (przeliczeniowej Europejskiej Jednostki Monetarnej).
Wraz z podpisaniem Traktatu o Utworzeniu Wspólnoty Europejskiej, kwestia współpracy walutowej była istotnym elementem rozwijającej się integracji. Jednakże dopiero traktat o Unii Europejskiej (wszedł w życie 1 listopada 1993 roku) przyniósł ważny impuls do stworzenia unii walutowej. Jednym z głównych celów UE stało się osiąganie trwałego zrównoważonego postępu gospodarczo – społecznego, w szczególności poprzez (...) ustanowienie unii gospodarczo – walutowej. Tworzenie unii walutowej zostało podzielone na trzy etapy:
I ETAP (1 lipca 1990 – 31 grudnia 1993) W tym okresie państwa członkowskie realizowały tworzenie wspólnego obszaru finansowego, zliberalizowały rynek usług bankowych i ubezpieczeniowych oraz obrót papierami wartościowymi.
II ETAP (1 stycznia 1994 – 31 grudnia 1998) W tym okresie banki centralne musiały uzyskać całkowitą niezależność od rządów państw członkowskich. Wprowadzono więc zaciągania pożyczek przez rządy w bankach centralnych. Oznacza to zniesienie uprzywilejowanego dostępu sektora publicznego do instytucji finansowych. W 1995 roku potwierdzono chęć rozpoczęcia realizacji trzeciego etapu w 1999 roku. 1 czerwca 1998 roku powołano do życia Europejski Bank Centralny (European Central Bank).
W drugim etapie dokonano oceny spełnienia kryteriów kwalifikujących kraje członkowskie do unii walutowej. Szczyt Rady Europejskiej w Cardiff (15-16 czerwca 1998) przyniósł potwierdzenie, że 1 stycznia 1999 roku do strefy euro wejdą: Austria, Belgia, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy.
III ETAP (rozpoczął się 1 stycznia 1999) Wraz z rozpoczęciem tego etapu nastąpiło usztywnienie kursów centralnych walut państw zakwalifikowanych do unii walutowej.
1 euro = 1,95583 DEM (Niemcy)
1 euro = 13,7603 ATS (Austria)
1 euro = 6,55957 FRF (Francja)
1 euro = 5,94573 FIM (Finlandia)
1 euro = 2,20371 NLG (Holandia)
1 euro = 40,3399 BEF (Belgia)
1 euro = 4,3399 LUF (Luksemburg)
1 euro = 166,386 ESP (Hiszpania)
1 euro = 200,482 PTE (Portugalia)
1 euro = 0,787564 IEP (Irlandia)
1 euro = 1936,27 ITL (Włochy)
Miejsce Europejskiej Jednostki Walutowej (ecu), waluty koszykowej zajęła pełnoprawna samodzielna jednostka walutowa euro. Jej wprowadzenie odbywa się stopniowo.
1 stycznia 1999 roku ecu zostało wymienione na euro w stosunku 1:1. Jedenaście państw będzie stosować euro w rozliczeniach bezgotówkowych. Po okresie przejściowym banknoty euro pojawią się w obiegu.
Jednak czy euro się sprawdzi jako konkurencja dolara ? Trudno prognozować na podstawie dwuletniego doświadczenia, ale warto prześledzić zmiany kursu euro w roku 1999 i 2000.
Euro w polskim systemie bankowym
Wejście w życie nowej waluty spowodowało pojawienie się nowych produktów w ofercie polskiego systemu bankowego. Od 1 stycznia 1999 r. można otwierać w naszych bankach rachunki denominowane w euro, lokować depozyty czy otrzymywać kredyty w nowej walucie. Dotychczasowe stopy referencyjne służące do ustalania wysokości oprocentowania kredytów, tzw. stawki LIBOR, FIBOR, VIBOR itp. zostały zastąpione nowymi stawkami dla euro. Przy czym od 1 stycznia 1999 r. stawki oferowane przez poszczególnych członków EMU (FIBOR we Frankfurcie, VIBOR w Wiedniu, PIBOR w Paryżu itd.) zostały automatycznie zastąpione stawką EURIBOR (Euro-Interbank-Offered-Rate) ogłaszaną w Brukseli.
Natomiast dotychczasowe stawki dla walut EMU oferowane w Londynie (LIBOR) zastąpiono stawką Euro-LIBOR, z jednym wyjątkiem. Stawka LIBOR dla marki niemieckiej będzie nadal ogłaszana, aż do końca etapu przejściowego, czyli do 31 grudnia 2001 roku. Do końca 2001 roku wszystkie operacje w euro będą odbywać się wyłącznie bezgotówkowo.
Przez najbliższe trzy lata będziemy mieli do czynienia ze współistnieniem walut narodowych i euro. W tym też czasie mają Państwo swobodę w podjęciu decyzji, kiedy otworzyć w banku rachunek de nominowany w euro. Jeśli jednak nie zdecydują się Państwo na otwarcie takiego rachunku, wówczas wszelkie rozliczenia będą dokonywane na dotychczasowych zasadach. Po upływie tego okresu wszystkie rachunki, lokaty czy kredyty de nominowane w walutach EMU zostaną przeliczone automatycznie na euro.
Wszystkie podmioty, które rozliczają się ze swoimi kontrahentami w którejkolwiek z walut EMU, bądź spodziewają się tego rodzaju rozliczeń w przyszłości, powinni zdecydować się na otwarcie rachunku w euro. Zależeć to będzie między innymi od tego, czy nasi kontrahenci deklarują w rozliczeniach przejście na euro od początku okresu przejściowego, czy też nie, a co za tym idzie jak wiele płatności będą Państwo wysyłać i otrzymywać w euro. Posiadanie rachunku w euro może uchronić od kłopotów związanych z zaokrągleniami występującymi przy przeliczeniach.
Przy wpływach na rachunek prowadzony w euro unika się przeliczenia bez względu na oryginalną walutę należności.
Należność opiewa na EURO:
bank zagraniczny wysyła euro bez przeliczania, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania
Należność opiewa na dowolną walutę EMU:
bank zagraniczny przelicza tę walutę na euro i przesyła euro, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania.
Przy wypłatach z rachunku denominowanego w euro istnieją takie oto możliwości:
zobowiązanie klienta w EURO:
bank krajowy obciąża rachunek klienta kwotą w euro bez przeliczania i wysyła tę kwotę do banku kontrahenta zobowiązanie klienta w walucie EMU :
zobowiązanie klienta w walucie EMU:
bank obciąża rachunek klienta równowartością danej kwoty w euro, wysyła sumę w euro do banku kontrahenta, w treści wysyłanej płatności znajduje się informacja o oryginalnej kwocie i walucie.
Przy zachowaniu rachunku w dowolnej walucie EMU przeliczenia będą musiały być dokonywane zawsze, ilekroć oryginalna waluta zlecenia będzie inna niż euro, gdyż banki począwszy od 1 stycznia 1999 r. rozliczają się między sobą wyłącznie w euro.
W okresie przejściowym (1 stycznia 1999- 31 grudnia 2001) każdy klient banku krajowego, dokonujący rozliczeń transakcji handlu zagranicznego za pośrednictwem operacji dokumentowych, powinien wziąć pod uwagę:
automatyczną konwersję walut operacji z ECU na euro w stosunku 1: 1 w dniu 1 stycznia 1999 roku, możliwość prezentacji dokumentów w euro lub euro i walucie narodowej w ramach tej samej transakcji, fakt, że dokumenty prezentowane w ramach akredytywy w różnych walutach nie będą uznawane za niezgodne, możliwość umieszczania w treści transakcji dokumentowych klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej (zastosowanie klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej stworzy możliwość prezentacji dokumentów zarówno w walucie narodowej, jak i w euro oraz uznania tych dokumentów za zgodne), fakt, że kraje trzecie w zależności od uznania lub nie uznania wykładni prawa monetarnego, mogą akceptować powyższe zasady lub nie.
Kontrakty handlowe podpisane przed 1 stycznia 1999 roku oraz w okresie przejściowym (1 stycznia 1999 - 31 grudnia 2001 roku) w dalszym ciągu mogą opiewać na waluty krajów-członków EMU i być realizowane w tychże walutach. 1 stycznia 2002 roku wszystkie kontrakty/umowy opiewające na waluty narodowe będą "automatycznie" przeliczone na euro.
Praktyka stosowana przez Polski System Bankowy oparta będzie na stanowisku Komisji Międzynarodowej Izby Handlowej ds. Praktyki i Techniki Bankowej w sprawie wpływu euro na transakcje, które podlegają Jednolitym Zwyczajom/Zasadom ICC.
W zakresie operacji dokumentowych od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają możliwość zlecać obsługę:
importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w walucie euro, importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w walutach IN (tj. walutach 11 krajów, które przystąpiły do EMU) w okresie 1 stycznia 1999 roku - 1 stycznia 2002 roku.
Od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają także możliwość:
zlecania płatności w euro w ciężar rachunków prowadzonych w dowolnych walutach; dotyczy to zarówno walut IN, jak i walut OUT (tj. PLN i walut, które od 1 stycznia 1999 roku będą znajdować się w tabeli kursowej danego banku), zlecania płatności w walutach IN w ciężar rachunków prowadzonych w dowolnych walutach (waluty IN,euro lub waluty OUT),przyjmowania płatności zleconych przez zagranicznego kontrahenta w euro na rachunek prowadzony w dowolnej walucie (waluty IN, euro lub waluty OUT).
Przeliczanie kwot wyrażonych w walutach IN, OUT i euro będzie dokonywane z zachowaniem powszechnie stosowanej zasady triangulacji (wykorzystanie stałych kursów euro do walut IN i przeliczanie walut OUT, np. PLN na waluty IN "poprzez" Euro). Wszystkie płatności wykonywane będą przez bank za pośrednictwem korespondentów, prowadzących dla Banku rachunki nostro w Euro.
Przygotowanie przedsiębiorstwa do nadchodzących zmian powinno rozpocząć się tak wcześnie, jak to jest możliwe. Ważne jest aby prawidłowo zdefiniować te obszary działalności, które będą najbardziej wrażliwe na wprowadzenie nowej waluty, a także określić, czy wejście w życie euro będzie miało wpływ na strategię firmy. Należy się spodziewać, że wprowadzenie euro będzie miało największy wpływ na takie obszary działalności, jak: systemy komputerowe, księgowość, szkolenie załogi, marketing, reklama czy wreszcie zarządzanie zasobami finansowymi.
Firmy powinny oszacować też ewentualne koszty związane ze zmianami. Naturalnie będą one zależały między innymi od rozmiarów przedsiębiorstwa, rodzaju prowadzonej działalności i sektora gospodarki. Dokładna ocena spodziewanych kosztów może nastąpić jedynie w wyniku szczegółowej analizy. Ogólnie rzecz ujmując, koszty pojawią się na pewno przy dokonywaniu niezbędnych zmian w istniejących aplikacjach systemów komputerowych, przy drukowaniu nowych cenników, faktur, różnego rodzaju potwierdzeń czy też informacji dla klientów.
Natomiast dotychczasowe stawki dla walut EMU oferowane w Londynie (LIBOR) zastąpiono stawką Euro-LIBOR, z jednym wyjątkiem. Stawka LIBOR dla marki niemieckiej będzie nadal ogłaszana, aż do końca etapu przejściowego, czyli do 31 grudnia 2001 roku. Do końca 2001 roku wszystkie operacje w euro będą odbywać się wyłącznie bezgotówkowo.
Przez najbliższe trzy lata będziemy mieli do czynienia ze współistnieniem walut narodowych i euro. W tym też czasie mają Państwo swobodę w podjęciu decyzji, kiedy otworzyć w banku rachunek de nominowany w euro. Jeśli jednak nie zdecydują się Państwo na otwarcie takiego rachunku, wówczas wszelkie rozliczenia będą dokonywane na dotychczasowych zasadach. Po upływie tego okresu wszystkie rachunki, lokaty czy kredyty de nominowane w walutach EMU zostaną przeliczone automatycznie na euro.
Wszystkie podmioty, które rozliczają się ze swoimi kontrahentami w którejkolwiek z walut EMU, bądź spodziewają się tego rodzaju rozliczeń w przyszłości, powinni zdecydować się na otwarcie rachunku w euro. Zależeć to będzie między innymi od tego, czy nasi kontrahenci deklarują w rozliczeniach przejście na euro od początku okresu przejściowego, czy też nie, a co za tym idzie jak wiele płatności będą Państwo wysyłać i otrzymywać w euro. Posiadanie rachunku w euro może uchronić od kłopotów związanych z zaokrągleniami występującymi przy przeliczeniach.
Przy wpływach na rachunek prowadzony w euro unika się przeliczenia bez względu na oryginalną walutę należności.
Należność opiewa na EURO:
bank zagraniczny wysyła euro bez przeliczania, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania
Należność opiewa na dowolną walutę EMU:
bank zagraniczny przelicza tę walutę na euro i przesyła euro, bank krajowy uznaje rachunek klienta w euro bez przeliczania.
Przy wypłatach z rachunku denominowanego w euro istnieją takie oto możliwości:
zobowiązanie klienta w EURO:
bank krajowy obciąża rachunek klienta kwotą w euro bez przeliczania i wysyła tę kwotę do banku kontrahenta zobowiązanie klienta w walucie EMU :
zobowiązanie klienta w walucie EMU:
bank obciąża rachunek klienta równowartością danej kwoty w euro, wysyła sumę w euro do banku kontrahenta, w treści wysyłanej płatności znajduje się informacja o oryginalnej kwocie i walucie.
Przy zachowaniu rachunku w dowolnej walucie EMU przeliczenia będą musiały być dokonywane zawsze, ilekroć oryginalna waluta zlecenia będzie inna niż euro, gdyż banki począwszy od 1 stycznia 1999 r. rozliczają się między sobą wyłącznie w euro.
W okresie przejściowym (1 stycznia 1999- 31 grudnia 2001) każdy klient banku krajowego, dokonujący rozliczeń transakcji handlu zagranicznego za pośrednictwem operacji dokumentowych, powinien wziąć pod uwagę:
automatyczną konwersję walut operacji z ECU na euro w stosunku 1: 1 w dniu 1 stycznia 1999 roku, możliwość prezentacji dokumentów w euro lub euro i walucie narodowej w ramach tej samej transakcji, fakt, że dokumenty prezentowane w ramach akredytywy w różnych walutach nie będą uznawane za niezgodne, możliwość umieszczania w treści transakcji dokumentowych klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej (zastosowanie klauzuli waluty i/lub klauzuli dokumentowej stworzy możliwość prezentacji dokumentów zarówno w walucie narodowej, jak i w euro oraz uznania tych dokumentów za zgodne), fakt, że kraje trzecie w zależności od uznania lub nie uznania wykładni prawa monetarnego, mogą akceptować powyższe zasady lub nie.
Kontrakty handlowe podpisane przed 1 stycznia 1999 roku oraz w okresie przejściowym (1 stycznia 1999 - 31 grudnia 2001 roku) w dalszym ciągu mogą opiewać na waluty krajów-członków EMU i być realizowane w tychże walutach. 1 stycznia 2002 roku wszystkie kontrakty/umowy opiewające na waluty narodowe będą "automatycznie" przeliczone na euro.
Praktyka stosowana przez Polski System Bankowy oparta będzie na stanowisku Komisji Międzynarodowej Izby Handlowej ds. Praktyki i Techniki Bankowej w sprawie wpływu euro na transakcje, które podlegają Jednolitym Zwyczajom/Zasadom ICC.
W zakresie operacji dokumentowych od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają możliwość zlecać obsługę:
importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w walucie euro, importowych i eksportowych akredytyw, importowego i eksportowego inkasa oraz gwarancji dewizowych w walutach IN (tj. walutach 11 krajów, które przystąpiły do EMU) w okresie 1 stycznia 1999 roku - 1 stycznia 2002 roku.
Od dnia 1 stycznia 1999 roku klienci banku krajowego mają także możliwość:
zlecania płatności w euro w ciężar rachunków prowadzonych w dowolnych walutach; dotyczy to zarówno walut IN, jak i walut OUT (tj. PLN i walut, które od 1 stycznia 1999 roku będą znajdować się w tabeli kursowej danego banku), zlecania płatności w walutach IN w ciężar rachunków prowadzonych w dowolnych walutach (waluty IN,euro lub waluty OUT),przyjmowania płatności zleconych przez zagranicznego kontrahenta w euro na rachunek prowadzony w dowolnej walucie (waluty IN, euro lub waluty OUT).
Przeliczanie kwot wyrażonych w walutach IN, OUT i euro będzie dokonywane z zachowaniem powszechnie stosowanej zasady triangulacji (wykorzystanie stałych kursów euro do walut IN i przeliczanie walut OUT, np. PLN na waluty IN "poprzez" Euro). Wszystkie płatności wykonywane będą przez bank za pośrednictwem korespondentów, prowadzących dla Banku rachunki nostro w Euro.
Przygotowanie przedsiębiorstwa do nadchodzących zmian powinno rozpocząć się tak wcześnie, jak to jest możliwe. Ważne jest aby prawidłowo zdefiniować te obszary działalności, które będą najbardziej wrażliwe na wprowadzenie nowej waluty, a także określić, czy wejście w życie euro będzie miało wpływ na strategię firmy. Należy się spodziewać, że wprowadzenie euro będzie miało największy wpływ na takie obszary działalności, jak: systemy komputerowe, księgowość, szkolenie załogi, marketing, reklama czy wreszcie zarządzanie zasobami finansowymi.
Firmy powinny oszacować też ewentualne koszty związane ze zmianami. Naturalnie będą one zależały między innymi od rozmiarów przedsiębiorstwa, rodzaju prowadzonej działalności i sektora gospodarki. Dokładna ocena spodziewanych kosztów może nastąpić jedynie w wyniku szczegółowej analizy. Ogólnie rzecz ujmując, koszty pojawią się na pewno przy dokonywaniu niezbędnych zmian w istniejących aplikacjach systemów komputerowych, przy drukowaniu nowych cenników, faktur, różnego rodzaju potwierdzeń czy też informacji dla klientów.
Parytety walut krajów EMU do 1 Euro
1. DEM 1,95583
2. FRF 6,55957
3. ATS 13,7603
4. ITL 1936,27
5. ESP 166,386
6. NLG 2,20371
7. BEF 40,3399
8. FIM 5,94573
9. PTE 200,482
10. LUF 40,3399
11. IEP 0,787564
1 EURO dzieli się na 100 eurocentów. Monety będą produkowane w nominałach: 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów oraz 1 i 2 Euro. Awersy monet będą ujednolicone, podczas gdy wygląd rewersów będzie różny w różnych państwach członkowskich EMU.
Wydrukowanych zostanie także 7 rodzajów banknotów o nominałach: 5 (kolor szary), 10 (czerwony), 20 (niebieski), 50 (pomarańczowy), 100 (zielony), 200 (żółty) i 500 (amarantowy) euro. Banknoty będą wyglądały identycznie we wszystkich krajach uczestniczących w EMU .
Produkcja banknotów i monet euro rozpoczęła się w 1998 roku. Do obiegu będą one wprowadzone od 1 stycznia 2002 roku. Szczegóły techniczne nie zostały jeszcze ostatecznie dopracowane.. Wiadomo natomiast, że dopuszczalny okres półrocznego współistnienia monet i banknotów euro obok "starych" pieniędzy będzie w niektórych krajach EMU skracany, np. w Niemczech. Ale za to po ostatecznym wycofaniu marki z obiegu, utrzyma ona swoją wartość i będzie mogła być wymieniona w Bundesbanku na euro.
2. FRF 6,55957
3. ATS 13,7603
4. ITL 1936,27
5. ESP 166,386
6. NLG 2,20371
7. BEF 40,3399
8. FIM 5,94573
9. PTE 200,482
10. LUF 40,3399
11. IEP 0,787564
1 EURO dzieli się na 100 eurocentów. Monety będą produkowane w nominałach: 1, 2, 5, 10, 20 i 50 centów oraz 1 i 2 Euro. Awersy monet będą ujednolicone, podczas gdy wygląd rewersów będzie różny w różnych państwach członkowskich EMU.
Wydrukowanych zostanie także 7 rodzajów banknotów o nominałach: 5 (kolor szary), 10 (czerwony), 20 (niebieski), 50 (pomarańczowy), 100 (zielony), 200 (żółty) i 500 (amarantowy) euro. Banknoty będą wyglądały identycznie we wszystkich krajach uczestniczących w EMU .
Produkcja banknotów i monet euro rozpoczęła się w 1998 roku. Do obiegu będą one wprowadzone od 1 stycznia 2002 roku. Szczegóły techniczne nie zostały jeszcze ostatecznie dopracowane.. Wiadomo natomiast, że dopuszczalny okres półrocznego współistnienia monet i banknotów euro obok "starych" pieniędzy będzie w niektórych krajach EMU skracany, np. w Niemczech. Ale za to po ostatecznym wycofaniu marki z obiegu, utrzyma ona swoją wartość i będzie mogła być wymieniona w Bundesbanku na euro.
Kursy konwersji. Sposób przeliczania
Europejski Bank Centralny określił kursy konwersji poszczególnych walut EMU na Euro. Zostały one ustalone jako dwustronne stałe stopy zamiany, indywidualne dla każdej waluty i będą obowiązywać w takiej samej wysokości przez cały okres przejściowy, czyli do ostatecznego wycofania walut narodowych członków EMU. Podany dla każdej waluty kurs składa się z "sześciu istotnych cyfr", czyli licząc od lewej strony do prawej, każdy kurs musi zawierać sześć cyfr bez względu na to, ile z nich mieści się przed, a ile po przecinku.
Jeżeli pierwszą cyfrą przed przecinkiem jest zero, wówczas nie jest ono brane pod uwagę, a w takim wypadku kurs waluty jest podany z dokładnością do sześciu miejsc po przecinku. Do konwersji walut mogą być używane wyłącznie oficjalne kursy. Żadne inne, szczególnie kursy skrócone o kilka miejsc czy tak zwane kursy odwrócone nie będą dozwolone. Kursy wymiany pomiędzy różnymi walutami uczestniczącymi w EMU, tak zwane "kursy krzyżowe" będą także zabronione. Przeliczanie kwot z jednej waluty narodowej EMU na inną może dokonywać się jedynie w dwu następujących krokach: przeliczenie pierwszej waluty narodowej na euro, a następnie z euro na drugą walutę. Przestrzeganie ustalonych zasad konwersji pozwala zredukować ryzyko wystąpienia różnic wynikających z różnych zaokrągleń. Aby przeliczyć kwotę podaną w euro na walutę narodową, sumę w euro mnożymy przez kurs wymiany. Kiedy chcemy przeliczyć kwotę w walucie narodowej na euro, wówczas kwotę waluty dzielimy przez obowiązujący kurs wymiany. Otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do dwóch miejsc po przecinku ( obowiązują powszechnie przyjęte zasady zaokrąglania: końcówki 1-4 w dół, 5-9 w górę).
Jeżeli pierwszą cyfrą przed przecinkiem jest zero, wówczas nie jest ono brane pod uwagę, a w takim wypadku kurs waluty jest podany z dokładnością do sześciu miejsc po przecinku. Do konwersji walut mogą być używane wyłącznie oficjalne kursy. Żadne inne, szczególnie kursy skrócone o kilka miejsc czy tak zwane kursy odwrócone nie będą dozwolone. Kursy wymiany pomiędzy różnymi walutami uczestniczącymi w EMU, tak zwane "kursy krzyżowe" będą także zabronione. Przeliczanie kwot z jednej waluty narodowej EMU na inną może dokonywać się jedynie w dwu następujących krokach: przeliczenie pierwszej waluty narodowej na euro, a następnie z euro na drugą walutę. Przestrzeganie ustalonych zasad konwersji pozwala zredukować ryzyko wystąpienia różnic wynikających z różnych zaokrągleń. Aby przeliczyć kwotę podaną w euro na walutę narodową, sumę w euro mnożymy przez kurs wymiany. Kiedy chcemy przeliczyć kwotę w walucie narodowej na euro, wówczas kwotę waluty dzielimy przez obowiązujący kurs wymiany. Otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do dwóch miejsc po przecinku ( obowiązują powszechnie przyjęte zasady zaokrąglania: końcówki 1-4 w dół, 5-9 w górę).
Prawne aspekty wprowadzenia euro
Podstawowym dokumentem zawierającym regulacje dotyczące wprowadzenia jednolitej waluty jest Traktat z Maastricht. Szczegółowe zapisy prawne są zawarte w wydanych przez Radę Europy regulaminach wprowadzania euro. Określają one definicję euro jako waluty wprowadzanej do krajów Unii Europejskiej, które uczestniczą w EMU, zasady wycofania ECU i zastąpienia jej przez euro w stosunku l: l, warunki koegzystencji "starych", narodowych jednostek walutowych i euro w okresie przejściowym i wreszcie warunki wprowadzenia euro jako pieniądza obiegowego od 2002 roku.
Szczególne znaczenie ma zapis, który stanowi, że kursy wymiany, według których waluty krajów członkowskich będą przeliczane na euro, raz ogłoszone - pozostaną niezmienne. Oznacza to zmianę jakościową w stosunku do ECU, gdzie kursy wymiany były płynne. ECU była sztuczną jednostką, stanowiącą dodatkową formę wyrażania wartości zawieranych kontraktów czy transakcji realizowanych w walutach narodowych.
Natomiast euro stało się nową prawdziwą walutą, która do końca roku 2001 będzie miała swoje odzwierciedlenie w walutach narodowych.
Jest oczywiste, że zamiana każdej z walut wchodzących do EMU, jak też akceptacja kursu jej wymiany musi mieć swoje odzwierciedlenie w przepisach prawa walutowego danego kraju. Państwo, które zamienia swoją dotychczas obowiązującą walutę na inną, potwierdza, że wszelkie kontrakty opiewające na starą walutę nadal zachowują swoją ważność i są kontynuowane w nowej walucie. Nie wyklucza się natomiast możliwości podpisywania aneksów do zawartych umów, gdzie strony ustalają bliższe szczegóły zamiany dotychczasowej waluty kontraktu na euro. Jest to tak zwana "zasada ciągłości umów". Jest ona realizowana nie tylko we wszystkich krajach członkowskich EMU, ale także w wielu krajach spoza Unii.
Ponieważ nie można całkowicie wykluczyć możliwości pojawiania się - w związku z wprowadzeniem euro - trudności w krajach nie należących do EMU, kraje te, w ramach przygotowania do zmiany waluty, wprowadzają szczegółowe rozwiązania prawne, mające ułatwić proces zastąpienia 11 walut EMU walutą euro. Dla przykładu w USA w trzech stanach: Nowy York, Kalifornia i I1inois zostały wprowadzone przepisy prawne regulujące zamianę marki niemieckiej na Euro.w
Szczególne znaczenie ma zapis, który stanowi, że kursy wymiany, według których waluty krajów członkowskich będą przeliczane na euro, raz ogłoszone - pozostaną niezmienne. Oznacza to zmianę jakościową w stosunku do ECU, gdzie kursy wymiany były płynne. ECU była sztuczną jednostką, stanowiącą dodatkową formę wyrażania wartości zawieranych kontraktów czy transakcji realizowanych w walutach narodowych.
Natomiast euro stało się nową prawdziwą walutą, która do końca roku 2001 będzie miała swoje odzwierciedlenie w walutach narodowych.
Jest oczywiste, że zamiana każdej z walut wchodzących do EMU, jak też akceptacja kursu jej wymiany musi mieć swoje odzwierciedlenie w przepisach prawa walutowego danego kraju. Państwo, które zamienia swoją dotychczas obowiązującą walutę na inną, potwierdza, że wszelkie kontrakty opiewające na starą walutę nadal zachowują swoją ważność i są kontynuowane w nowej walucie. Nie wyklucza się natomiast możliwości podpisywania aneksów do zawartych umów, gdzie strony ustalają bliższe szczegóły zamiany dotychczasowej waluty kontraktu na euro. Jest to tak zwana "zasada ciągłości umów". Jest ona realizowana nie tylko we wszystkich krajach członkowskich EMU, ale także w wielu krajach spoza Unii.
Ponieważ nie można całkowicie wykluczyć możliwości pojawiania się - w związku z wprowadzeniem euro - trudności w krajach nie należących do EMU, kraje te, w ramach przygotowania do zmiany waluty, wprowadzają szczegółowe rozwiązania prawne, mające ułatwić proces zastąpienia 11 walut EMU walutą euro. Dla przykładu w USA w trzech stanach: Nowy York, Kalifornia i I1inois zostały wprowadzone przepisy prawne regulujące zamianę marki niemieckiej na Euro.w
Etapy wprowadzania euro
Wprowadzenie jednej waluty w kilkunastu krajach Europy dokonuje się właściwie z dnia na dzień. Tym niemniej cały proces przechodzenia od wielu walut narodowych do jednej wspólnej jest rozłożony w czasie. Za przyjęciem takiego scenariusza przemawiało wiele argumentów. Przede wszystkim czasu wymagało przeprowadzenie prac przygotowawczych w krajach EMU. Każdy z przyszłych członków musi dokonać niezbędnych zmian w swoim systemie prawa i osiągnąć wymagany poziom kryteriów kwalifikacyjnych. Pozostawienie każdemu wyboru momentu przejścia w rozliczeniach na euro ma też niebagatelny aspekt psychologiczny, zważywszy na trudności, jakie rodzi rezygnacja z własnej, tożsamej z państwem waluty i zaakceptowanie jednej wspólnej dla wielu tak przecież różnych organizmów narodowych. Dlatego też twórcy EMU podzielili cały proces na trzy etapy.
W 1998 roku rozpoczął się etap przygotowawczy. W maju ogłoszono listę krajów zakwalifikowanych do EMU. W czerwcu powołano do życia Europejski Bank Centralny (ECB) i Europejski System Banków Centralnych (ESCB). 31 grudnia ogłoszono kursy wymiany walut "jedenastki" w stosunku do EURO.
1 stycznia 1999 r. rozpoczął się etap przejściowy, w trakcie którego będą obowiązywać równolegle waluty dotychczasowe i euro. Zgodnie z fundamentalną zasadą Unii "bez nakazów - bez zakazów", każdy kraj, przedsiębiorstwo czy osoba fizyczna może sama zdecydować, kiedy przejść z rozliczania się w "starych" walutach na rozliczenia w euro, innymi słowy: kiedy otwierać rachunki w euro, kiedy zlecać płatności w tej walucie, płacić pensje i emerytury w euro itp. Przez cały okres przejściowy ceny towarów są podawane zarówno w walucie narodowej, jak też w euro. Banki działające w krajach EMU począwszy od 1 stycznia 1999 rozliczają się między sobą wyłącznie w euro, natomiast klienci banków mogą zlecać i otrzymywać płatności w walutach "jedenastki" bądź w euro. Zleceniodawca płaci w wybranej przez siebie walucie, a beneficjent otrzymuje taką walutę, w jakiej ma prowadzony rachunek.
1 stycznia 2002 r. rozpocznie się etap wdrożeniowy. Wprowadzone zostaną do obiegu banknoty i monety Euro. Przez okres nie przekraczający 6 miesięcy w obiegu będą pozostawać również narodowe jednostki walutowe, które po tym okresie (lipiec 2002 r.) zostaną wycofane, a jedynym uznawanym w EMU prawnym środkiem płatniczym - pieniądzem obiegowym - zostanie euro.
Poniższy rysunek ilustruje przebieg procesu wprowadzania euro w poszczególnych etapach.
Etapy wprowadzania euro
1998 Etap przygotowawczy:
Powołanie ECB;
Członkowie;
Wstępne kursy wymiany;
Rozpoczęcie produkcji banknotów i monet Euro
1999-2001 Etap przejściowy:
Równoległe funkcjonowanie walut narodowych i Euro;
Rozpoczęcie działalności ECB;
Europejska polityka w Euro;
Stałe kursy wymiany;
Wymiana 1 ECU na 1 Euro.
2002 Etap wdrożeniowy :
Wprowadzenie banknotów i monet Euro;
Wycofanie walut narodowych
W 1998 roku rozpoczął się etap przygotowawczy. W maju ogłoszono listę krajów zakwalifikowanych do EMU. W czerwcu powołano do życia Europejski Bank Centralny (ECB) i Europejski System Banków Centralnych (ESCB). 31 grudnia ogłoszono kursy wymiany walut "jedenastki" w stosunku do EURO.
1 stycznia 1999 r. rozpoczął się etap przejściowy, w trakcie którego będą obowiązywać równolegle waluty dotychczasowe i euro. Zgodnie z fundamentalną zasadą Unii "bez nakazów - bez zakazów", każdy kraj, przedsiębiorstwo czy osoba fizyczna może sama zdecydować, kiedy przejść z rozliczania się w "starych" walutach na rozliczenia w euro, innymi słowy: kiedy otwierać rachunki w euro, kiedy zlecać płatności w tej walucie, płacić pensje i emerytury w euro itp. Przez cały okres przejściowy ceny towarów są podawane zarówno w walucie narodowej, jak też w euro. Banki działające w krajach EMU począwszy od 1 stycznia 1999 rozliczają się między sobą wyłącznie w euro, natomiast klienci banków mogą zlecać i otrzymywać płatności w walutach "jedenastki" bądź w euro. Zleceniodawca płaci w wybranej przez siebie walucie, a beneficjent otrzymuje taką walutę, w jakiej ma prowadzony rachunek.
1 stycznia 2002 r. rozpocznie się etap wdrożeniowy. Wprowadzone zostaną do obiegu banknoty i monety Euro. Przez okres nie przekraczający 6 miesięcy w obiegu będą pozostawać również narodowe jednostki walutowe, które po tym okresie (lipiec 2002 r.) zostaną wycofane, a jedynym uznawanym w EMU prawnym środkiem płatniczym - pieniądzem obiegowym - zostanie euro.
Poniższy rysunek ilustruje przebieg procesu wprowadzania euro w poszczególnych etapach.
Etapy wprowadzania euro
1998 Etap przygotowawczy:
Powołanie ECB;
Członkowie;
Wstępne kursy wymiany;
Rozpoczęcie produkcji banknotów i monet Euro
1999-2001 Etap przejściowy:
Równoległe funkcjonowanie walut narodowych i Euro;
Rozpoczęcie działalności ECB;
Europejska polityka w Euro;
Stałe kursy wymiany;
Wymiana 1 ECU na 1 Euro.
2002 Etap wdrożeniowy :
Wprowadzenie banknotów i monet Euro;
Wycofanie walut narodowych
Rozmiary EMU
W maju 1998 roku Rada Europy ogłosiła listę państw wchodzących do EMU od 1 stycznia 1999 r. Są to (w porządku alfabetycznym):
Kraj
Nazwa
waluty
Kod
waluty
Austria
Szyling
austriacki
ATS
Belgia
Frank
Belgijski
BEF
Finlandia
Marka
Fińska
FIM
Francja
Frank
Francuski
FRF
Hiszpania
Peseta
Hiszpańska
ESP
Holandia
Gulden
Holenderski
NLG
Irlandia
Funt
Irlandzki
IEP
Luksemburg
Frank
Luksemburski
LUF
Niemcy
Marka
Niemiecka
DEM
Portugalia
Escudo
Portugalskie
PTE
Włochy
Lir włoski
ITL
* Kod waluty euro: EUR
U stanowienie jednej waluty dla tak dużego rynku oznacza, że euro będzie używane do rozliczania około 1/3 wszystkich transakcji handlu światowego już na początku swego istnienia. Euro staje się zatem drugą co do znaczenia walutą na świecie z możliwością przejęcia pozycji zajmowanej obecnie przez dolara amerykańskiego, chociaż ekonomiści nie są zgodni co do prawdopodobnego tempa zmian. Przewiduje się wystąpienie tendencji do większego używania euro w handlu zagranicznym chociażby ze względu na koszt uzyskania dolara amerykańskiego.
Poniższa tabela ilustruje - na przykładzie tylko kilku wielkości, potencjał, jakim będzie dysponować EMU operując jedną silną walutą.
Kraj
Nazwa
waluty
Kod
waluty
Austria
Szyling
austriacki
ATS
Belgia
Frank
Belgijski
BEF
Finlandia
Marka
Fińska
FIM
Francja
Frank
Francuski
FRF
Hiszpania
Peseta
Hiszpańska
ESP
Holandia
Gulden
Holenderski
NLG
Irlandia
Funt
Irlandzki
IEP
Luksemburg
Frank
Luksemburski
LUF
Niemcy
Marka
Niemiecka
DEM
Portugalia
Escudo
Portugalskie
PTE
Włochy
Lir włoski
ITL
* Kod waluty euro: EUR
U stanowienie jednej waluty dla tak dużego rynku oznacza, że euro będzie używane do rozliczania około 1/3 wszystkich transakcji handlu światowego już na początku swego istnienia. Euro staje się zatem drugą co do znaczenia walutą na świecie z możliwością przejęcia pozycji zajmowanej obecnie przez dolara amerykańskiego, chociaż ekonomiści nie są zgodni co do prawdopodobnego tempa zmian. Przewiduje się wystąpienie tendencji do większego używania euro w handlu zagranicznym chociażby ze względu na koszt uzyskania dolara amerykańskiego.
Poniższa tabela ilustruje - na przykładzie tylko kilku wielkości, potencjał, jakim będzie dysponować EMU operując jedną silną walutą.
Kryteria przystąpienia do EMU
Polityka monetarna w ramach EMU jest ustalana i prowadzona przez niezależną instytucję zwaną Europejskim Systemem Banków Centralnych (ang.: European System of Central Banks - ESCB). Wymagania stawiane krajom wchodzącym do EMU są wypadkową ogólnych warunków gospodarczych w państwach członkowskich Unii Europejskiej i regulacji prawnych tworzonych przez narodowe banki centralne tych państw, które są zbieżne ze Statutem ESCB. Realizacją polityki finansowej EMU zajmuje się Europejski Bank Centralny.
Warunkiem przyjęcia do EMU każdego ubiegającego się o to kandydata jest osiągnięcie przez niego wymaganego poziomu pięciu podstawowych wskaźników finansowych, określanych mianem kryteriów przystąpienia.
Oto one:
Inflacja nie może przekroczyć poziomu 1,5% ponad wskaźnik inflacji notowany u trzech członków EMU, u których jest ona najniższa.
Stały kurs waluty narodowej kraju-kandydata przez co najmniej 2 lata przed przystąpieniem do EMU (nie może być dewaluacji danej waluty w stosunku do którejkolwiek waluty innego członka EMU).
Długoterminowe stopy procentowe obligacji skarbowych nie mogą przekroczyć poziomu 2% ponad średnie stopy procentowe w trzech krajach EMU, które mają najniższy wskaźnik inflacji. Analizuje się okres 1 roku przed przystąpieniem do EMU .
Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% Produktu Krajowego Brutto. Odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne wówczas, gdy przekroczenie podanego poziomu jest wyjątkowe i ma charakter przejściowy, a poziom deficytu nie odbiega daleko od obowiązującej wartości.
Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Dopuszcza się poziom wyższy pod warunkiem, że jest on stale obniżany i zbliża się do poziomu obowiązującego w zadowalającym tempie.
Postanowienia Traktatu z Maastricht dopuszczają dużą elastyczność w ocenie wyników finansowych tych krajów, które nie spełniają wszystkich pięciu kryteriów w pełni. Jeżeli obserwuje się stałą poprawę stanu gospodarki i zbliżanie się do założonego poziomu wskaźników, może to być wystarczające do przyjęcia danego kraju do EMU .
Oczywiście możliwość przystąpienia do EMU mają na razie jedynie członkowie Unii Europejskiej. W przyszłości nie wyklucza się możliwości przyjęcia do EMU także innych krajów. Kraj, który został raz przyjęty do EMU nie może być z niej wyłączony nawet wówczas, gdy nie spełnia podanych kryteriów. Przewidziane są mechanizmy zapobiegające znacznemu pogorszeniu się sytuacji gospodarczej poszczególnych członków EMU. Kraj, który przekracza dopuszczalny poziom deficytu budżetowego i nie podejmuje działań w celu jego zmniejszenia, jest zobowiązany do odprowadzenia 0,5% PKB jako nieoprocentowanego depozytu do Europejskiego Banku Centralnego. Jeżeli deficyt nie zostanie zmniejszony w ciągu kolejnych 2 lat, wówczas depozyt jest traktowany jako kara, nie wraca do kraju, który go złożył, lecz jest przekazywany innym krajom. Poniższa tabela ilustruje poziom wskaźników ocenianych przed przyjęciem do EMU, jaki osiągnęły poszczególne kraje Unii Europejskiej.
Warunkiem przyjęcia do EMU każdego ubiegającego się o to kandydata jest osiągnięcie przez niego wymaganego poziomu pięciu podstawowych wskaźników finansowych, określanych mianem kryteriów przystąpienia.
Oto one:
Inflacja nie może przekroczyć poziomu 1,5% ponad wskaźnik inflacji notowany u trzech członków EMU, u których jest ona najniższa.
Stały kurs waluty narodowej kraju-kandydata przez co najmniej 2 lata przed przystąpieniem do EMU (nie może być dewaluacji danej waluty w stosunku do którejkolwiek waluty innego członka EMU).
Długoterminowe stopy procentowe obligacji skarbowych nie mogą przekroczyć poziomu 2% ponad średnie stopy procentowe w trzech krajach EMU, które mają najniższy wskaźnik inflacji. Analizuje się okres 1 roku przed przystąpieniem do EMU .
Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% Produktu Krajowego Brutto. Odstępstwo od tej zasady jest dopuszczalne wówczas, gdy przekroczenie podanego poziomu jest wyjątkowe i ma charakter przejściowy, a poziom deficytu nie odbiega daleko od obowiązującej wartości.
Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Dopuszcza się poziom wyższy pod warunkiem, że jest on stale obniżany i zbliża się do poziomu obowiązującego w zadowalającym tempie.
Postanowienia Traktatu z Maastricht dopuszczają dużą elastyczność w ocenie wyników finansowych tych krajów, które nie spełniają wszystkich pięciu kryteriów w pełni. Jeżeli obserwuje się stałą poprawę stanu gospodarki i zbliżanie się do założonego poziomu wskaźników, może to być wystarczające do przyjęcia danego kraju do EMU .
Oczywiście możliwość przystąpienia do EMU mają na razie jedynie członkowie Unii Europejskiej. W przyszłości nie wyklucza się możliwości przyjęcia do EMU także innych krajów. Kraj, który został raz przyjęty do EMU nie może być z niej wyłączony nawet wówczas, gdy nie spełnia podanych kryteriów. Przewidziane są mechanizmy zapobiegające znacznemu pogorszeniu się sytuacji gospodarczej poszczególnych członków EMU. Kraj, który przekracza dopuszczalny poziom deficytu budżetowego i nie podejmuje działań w celu jego zmniejszenia, jest zobowiązany do odprowadzenia 0,5% PKB jako nieoprocentowanego depozytu do Europejskiego Banku Centralnego. Jeżeli deficyt nie zostanie zmniejszony w ciągu kolejnych 2 lat, wówczas depozyt jest traktowany jako kara, nie wraca do kraju, który go złożył, lecz jest przekazywany innym krajom. Poniższa tabela ilustruje poziom wskaźników ocenianych przed przyjęciem do EMU, jaki osiągnęły poszczególne kraje Unii Europejskiej.
Rys historyczny Euro
Dążenie krajów Europy Zachodniej do tworzenia wspólnoty gospodarczej datuje się od bardzo dawna. Już w 1951 roku na mocy Traktatu Paryskiego powołano Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, ustanawiając ponadnarodową kontrolę nad dwoma najważniejszym i materiałami wojennymi. Sygnatariusze: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy postanowiły "skończyć krwawe konflikty, które nas podzieliły" dwukrotnie w pierwszej połowie stulecia.
W 1957 roku, na mocy Traktatu Rzymskiego, te same sześć państw powołało do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą, przekształconą w 1967 roku we Wspólnotę Europejską. W 1973 roku do Wspólnoty przystąpiła Wielka Brytania.
W 1979 roku EWG powołała do życia Europejski System Walutowy i wprowadziła europejską jednostkę walutową ECU (European Currency Unit), opracowując jednocześnie centralny kurs walut w stosunku do ECU .
W 1992 roku podpisano Traktat w Maastricht, na mocy którego Wspólnota Gospodarcza stała się Unią Europejską. Wówczas też postanowiono, że w Europie powstanie EMU, a w jej ramach będzie obowiązywać jedna, wspólna dla wszystkich członków, waluta nazwana EURO.
W Maastricht ustalono także kryteria, jakie musi spełniać kraj chcący przystąpić do EMU. W 1995 roku na szczycie w Madrycie opracowano trzy etapy wprowadzania euro. I tak w 1999 roku EMU staje się faktem dla 11 spośród 15 członków Unii Europejskiej.
W 1957 roku, na mocy Traktatu Rzymskiego, te same sześć państw powołało do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą, przekształconą w 1967 roku we Wspólnotę Europejską. W 1973 roku do Wspólnoty przystąpiła Wielka Brytania.
W 1979 roku EWG powołała do życia Europejski System Walutowy i wprowadziła europejską jednostkę walutową ECU (European Currency Unit), opracowując jednocześnie centralny kurs walut w stosunku do ECU .
W 1992 roku podpisano Traktat w Maastricht, na mocy którego Wspólnota Gospodarcza stała się Unią Europejską. Wówczas też postanowiono, że w Europie powstanie EMU, a w jej ramach będzie obowiązywać jedna, wspólna dla wszystkich członków, waluta nazwana EURO.
W Maastricht ustalono także kryteria, jakie musi spełniać kraj chcący przystąpić do EMU. W 1995 roku na szczycie w Madrycie opracowano trzy etapy wprowadzania euro. I tak w 1999 roku EMU staje się faktem dla 11 spośród 15 członków Unii Europejskiej.
Euro Prolog
Rok 1999 jest początkiem nowej ery w życiu gospodarczym Unii Europejskiej. 1 stycznia tego roku weszła bowiem w życie Unia Gospodarcza i Walutowa (Economic and Monetary Union - EMU), w ramach której wprowadzono nową, wspólną dla wszystkich członków EMU, walutę - EURO. Docelowo zastąpi ona waluty narodowe krajów członkowskich Unii. To wydarzenie będzie miało wpływ na wszystkie firmy prowadzące jakiekolwiek rozliczenia w dowolnej walucie narodowej EMU, a także na wszystkie banki, które prowadzą rozliczenia międzynarodowe.
Nie oznacza to jednak chaosu. Przeciwnie, wprowadzenie stabilnej wspólnej waluty i stworzenie tym samym ogromnego, konkurencyjnego w skali światowej, rynku finansowego umocni gospodarczo Europę i zwiększy jej zdolność konkurowania z USA i Japonią.
Niniejsze opracowanie ma na celu zapoznanie z zasadami wprowadzania i stosowania nowej waluty, ułatwienie zrozumienia zachodzących zmian i pomoc w przygotowaniu się do nich.
Wszystkie opisane poniżej zasady i regulacje prawne obowiązujące w krajach EMU, obowiązują także w polskim systemie bankowym.
Nie oznacza to jednak chaosu. Przeciwnie, wprowadzenie stabilnej wspólnej waluty i stworzenie tym samym ogromnego, konkurencyjnego w skali światowej, rynku finansowego umocni gospodarczo Europę i zwiększy jej zdolność konkurowania z USA i Japonią.
Niniejsze opracowanie ma na celu zapoznanie z zasadami wprowadzania i stosowania nowej waluty, ułatwienie zrozumienia zachodzących zmian i pomoc w przygotowaniu się do nich.
Wszystkie opisane poniżej zasady i regulacje prawne obowiązujące w krajach EMU, obowiązują także w polskim systemie bankowym.
Subskrybuj:
Posty (Atom)
.png "English"){kind=small}
